Page 10

Farmaceutisch_Tijdschrift_van_Belgie_nr_3_september

Tabel 3: Belangrijke informatie over osteoporose en de behandeling ervan om de therapietrouw te bevorderen  1,19,20 Wat is osteoporose? Osteoporose is een ziekte die de beenderen kwetsbaarder maakt en het risico op botbreuken verhoogt. Ze wordt gekenmerkt door een afname van de botdichtheid. Zelfs kleine traumata, zoals een val van eigen lichaamslengte, kunnen een breuk veroorzaken. Osteoporose evolueert meestal zonder symptomen. De aandoening wordt vaak vastgesteld naar aanleiding van een eerste breuk. Osteoporose treft vooral ouderen. Met de leeftijd genezen breuken langzamer en houdt de pijn langer aan. Behandeling van osteoporose De medicamenteuze behandeling van osteoporose is gericht op het verbeteren van de botsterkte en het verminderen van het risico op fracturen en hun complicaties (pijn, ziekenhuisopname, verlies van mobiliteit en/of autonomie) bij mensen met een hoog fractuurrisico. Wordt osteoporose niet tijdig behandeld, dan kunnen de gevolgen van de ziekte ernstig zijn. De behandelingseffecten zijn niet snel noch onmiddellijk merkbaar. Calcium- en vitamine D-supplementen in combinatie met andere anti-osteoporosegeneesmiddelen zijn systematisch aangewezen. Toediening van calcium en vitamine D alleen volstaat niet, maar is wel een essentieel onderdeel van de osteoporosebehandeling. Een gezonde levensstijl is eveneens belangrijk om botverlies tegen te gaan en breuken te voorkomen: voldoende inname van calcium, regelmatige blootstelling aan zon, aangepaste en voldoende lichaamsbeweging, matig alcoholgebruik, stoppen met roken. Bij ouderen is valpreventie tevens een belangrijk element ter voorkoming van breuken. Therapietrouw en persistence Om doeltreffend te zijn, moet de behandeling van osteoporose correct, regelmatig en langdurig worden ingenomen. Behandelingsduur Voor de meeste geneesmiddelen wordt de behandelingsindicatie individueel geherevalueerd na 5 jaar (24 maanden voor teriparatide). Dosering Anti-osteoporosegeneesmiddelen (zie Tabel 2): Ongebruikelijke doseringsschema’s (wekelijkse, maandelijkse, trimestriële, halfjaarlijkse en jaarlijkse toediening) zijn niet zeldzaam. Het is belangrijk na te gaan of de patiënt de instructies voor dosering goed heeft begrepen. Calcium/vitamine D: Een supplement van 1 tot 1,2 g elementair calcium (1 g Ca++ = 2,5 g CaCO3 = 4,74 g calciumcitraat) per dag is aanbevolen voor een totale inname (via voeding en supplementen) van minstens 1,5 g per dag elementair calcium. De aanbevolen dosis vitamine D is 800 IE colecalciferol (vitamine D3) per dag of 25 000 IE colecalciferol iedere maand. Innamemodaliteiten Orale bisfosfonaten: bisfosfonaten dienen nuchter te worden genomen (lage orale biologische beschikbaarheid), bij voorkeur vóór het ontbijt, met minstens 200 ml water (niet bruisend en calciumarm, bijvoorbeeld kraantjeswater - geen koffie, thee vruchtensap of melk), in rechtstaande of zittende houding. De tablet niet opzuigen, kauwen, pletten of splitsen. Wacht minstens 30 minuten vooraleer te eten, te drinken, een ander medicijn of calcium in te nemen. Strontiumranelaat: strontiumranelaat wordt dagelijks verdund in minstens 30 ml water, bij voorkeur vóór het slapengaan (langzame opname) en minstens 2 uur na het eten (voedsel, melk en melkderivaten veroorzaken een verminderde absorptie van strontiumranelaat). Een interval van twee uur dient in acht te worden genomen tussen het nemen van strontiumranelaat en calcium. Calcium: calciumcarbonaat wordt bij voorkeur toegediend tijdens of na de maaltijd (betere resorptie in zure maagomgeving). Het is doorgaans aanbevolen om calciumsupplementen ‘s avonds in te nemen. Om de biologische beschikbaarheid en tolerantie te verbeteren, kan calcium over de dag verdeeld worden in eenheidsdoses van 500 mg. Nochtans komt een enkele dosis de therapietrouw meer ten goede. Bijwerkingen Orale bisfosfonaten: gezien het risico van oesofageale laesies na orale inname, dienen de tabletten in hun geheel te worden ingenomen (tabletten niet opzuigen, kauwen, pletten of splitsen) met minstens 100 ml water in rechtstaande of zittende houding. Wacht minstens 60 minuten of tot na inname van voedsel vóór te gaan liggen. Calcium: calcium wordt over het algemeen goed verdragen. In hoge doses kan calcium (vnl. calciumcarbonaat) soms aanleiding geven tot spijsverteringsstoornissen, vooral obstipatie. Inname tijdens de maaltijd en voldoende vochtinname kunnen deze ongemakken verbeteren of voorkomen. Laksheid Calcium: de smaak en galenische vorm (kauw- of bruistablet, poeder, gelule) van calcium moeten de patiënt bevallen. Om laksheid te voorkomen, kan men de patiënt voorstellen om geregeld van specialiteit te wisselen. Niet-medicamenteuze maatregelen Lichaamsbeweging: minstens een halfuur per dag krachtoefeningen (wandelen, hardlopen, halteroefeningen, touwspringen, dans). Ook bepaalde dagelijkse activiteiten komen in aanmerking (traplopen, huishoudelijk werk, tuinieren...). Calciumrijke voeding: 3 à 4 porties melk of melkproducten per dag, aan te vullen met groene groenten (spinazie, kool, waterkers), gedroogd fruit, noten (amandelen, walnoten, hazelnoten) en calciumrijk mineraalwater (Hépar, Contrex, Vittel). Eén portie komt overeen met 2 dl melk of 150-200 g yoghurt of 30 g harde/halfharde kaas of 60 g zachte kaas. Blootstelling aan zonlicht, minstens van gezicht en handen, vijftien minuten per dag. Rookstop Matige alcoholconsumptie (niet meer dan 2 eenheden alcohol per dag). Valpreventie: aanpassing van de leefomgeving (geschikt schoeisel, passende verlichting, wegnemen van hindernissen, antislip vloerbekleding...), herziening van de medicatie (hypnotica, sedativa, anxiolytica, antidepressiva, antihypertensiva...), eventuele behandeling van verminderde gezichtsscherpte, oefeningen die de houding en het evenwicht verbeteren. Farmaceutisch Tijdschrift voor België – 95ste jaargang n 10 r. 3 - september 2015 Praktijk


Farmaceutisch_Tijdschrift_van_Belgie_nr_3_september
To see the actual publication please follow the link above