3. Factoren die de therapietrouw beïnvloeden 3→5,7→10 Zorgverleners hebben doorgaans de neiging om te geloven dat de ziekte op zich een voldoende trigger is of zou moeten zijn om de voorgeschreven behandeling correct in te nemen. Dat is helaas niet zo. Het goed volgen van een behandeling vraagt van de patiënt inspanningen om zich aan te passen aan een nieuwe situatie. Bovendien dient hij kennis en vaardigheden te verwerven over zijn ziekte en de behandeling ervan, om beide te begrijpen en te aanvaarden, maar ook om zich het nieuwe gedrag eigen te maken en te integreren in zijn dagelijks leven. Therapietrouw is een complex proces dat niet alleen te maken heeft met de ‘goede wil’ van de patiënt. Therapietrouw wordt beïnvloed door tal van factoren die volgens de WGO patiëntgebonden, ziektegebonden, behandelingsgebonden, zorgsysteemgebonden of van demografische of sociaal-economische aard kunnen zijn (zie Tabel 1). Deze factoren zijn vaak onderling gecorreleerd. Bovendien is therapietrouw een dynamisch proces dat evolueert in functie van de omstandigheden die zich voordoen in het leven van de patiënt. Therapieontrouw m.b.t. geneesmiddelen kan op verschillende niveaus tot uiting komen: het niet starten van de behandeling, het niet naleven ervan (niet volgen van het doseerschema of van de voorzorgsmaatregelen bij inname, vergeetachtigheid...) en gebrek aan ‘persistence’. Therapieontrouw kan, naast de medicamenteuze behandeling, ook betrekking hebben op de medische opvolging in het algemeen (vervolgafspraken, hernieuwing van Tabel 1: Factoren die de therapietrouw beïnvloeden 3 Patiëntgebonden factoren • Persoonlijke overtuigingen over de ziekte en/of behandeling • Eerdere ervaringen • Externe invloeden • Beperkte kennis, slecht begrip van de ziekte, van de risico’s, van de behandeling (doelstelling, duur, innamemodaliteiten...) • Angst voor bijwerkingen, voor afhankelijkheid of voor schade na langdurig gebruik • Aanvaarding van de ziekte • Motivatie van de patiënt • Vergeetachtigheid • Laksheid • Cognitieve problemen, beperkte autonomie, handicap • Sociale of beroepsgebonden dwangmatigheden • Familiale, psychosociale problemen • Comorbiditeiten (depressie...) en verslavingen (alcohol, drugs, tabak) Gezondheidszorgsysteemgebonden factoren Zorgverleners • Expertise • Communicatieve vaardigheden, empathie, luistervaardigheden, bieden van ondersteuning, beschikbaarheid • Kwaliteit, duidelijkheid van de verstrekte informatie, op maat van de kennis, vaardigheden en noden van de patiënt Relatie tussen patiënt en zorgverlener • Kwaliteit van de relatie tussen patiënt en zorgverlener (vertrouwen) • Betrokkenheid van de patiënt bij zijn behandeling (therapeutische educatie), gedeelde besluitvorming (“shared decision making”) • Valorisatie van de patiënt Gezondheidssysteem • Financiering van de gezondheidszorg • Toegang tot de zorg • Continuïteit van de zorg • Samenwerking tussen zorgverleners Behandelingsgebonden factoren • Preventieve versus symptomatische behandeling • Complexiteit van de behandeling, meerdere innamen per dag • Duur van de behandeling • Doeltreffendheid, ervaren effecten van de behandeling • Onaangepaste toedieningsvormen (slikproblemen, behendigheid...) • Bijwerkingen • Polyfarmacie Demografische en sociaal-economische factoren • Leeftijd (schoolgaande kinderen, jongeren, ouderen) • Sociaal-economische status • Kost van de behandelingen • Sociale ondersteuning (partner, familie, omgeving...) • Etniciteit, cultuur, religie... Ziektegebonden factoren • Ernst van de ziekte • Ernst van de symptomen • Geassocieerde stoornissen (op cognitief, visueel vlak...) Farmaceutisch Tijdschrift voor België – 95ste jaargang n 6 r. 3 - september 2015 Praktijk
Farmaceutisch_Tijdschrift_van_Belgie_nr_3_september
To see the actual publication please follow the link above