In de strijd tegen het nieuwe coronavirus gebruiken artsen geneesmiddelen die oorspronkelijk voor andere ziektes zijn ontwikkeld. In april 2020 stelde het FAGG
een lijst op van geneesmiddelen en grondstoffen die worden gebruikt in de behandeling van COVID-19 en nam ze enkele noodmaatregelen om tekorten te vermijden. Deze maatregelen zijn niet direct van toepassing op officina apothekers. Ze zijn in werking tot eind januari, maar kunnen verlengd worden.
Coronavirus: nieuwe verlenging van maatregelen die het FAGG heeft genomen om tekorten aan geneesmiddelen te vermijden (FAGG news 24/12/20)
De Belgische richtlijnen voor behandeling van COVID zijn beschikbar op de website van Sciensano:
Interim clinical guidance for adults with suspected or confirmed COVID-19 in Belgium
Opvang en behandeling van kinderen met COVID-19 gerelateerde ziekte
Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) publiceerde op zijn website een beslissingsboom voor de thuiszorg van patiënten met zorgwekkende COVID-19, die door eerstelijnszorgverleners kan gebruikt worden in geval van verzadiging van de ziekenhuizen:
Ambulante zorg voor Covid-19 patiënten in het kader van de verzadiging in Belgische ziekenhuizen
Aflevering in officina-apotheken
Voor COVID positieve patiënten met enkel milde symptomen en voor wie geen ziekenhuisopname nodig is, is enkel een symptomatische behandeling aangewezen. De praktische gids 'Besmettingen met het coronavirus' (16/12/20) die beschikbaar is via Ebpnet verduidelijkt dat de behandeling van deze patiënten niet verschilt van de behandeling die gebeurt bij patiënten met een normale luchtweginfectie. De belangrijkste aanbevelingen zijn:
De focus ligt op de niet-medicamenteuze behandeling, zoals rusten, voldoende voeding en vochtopname.
Indien nodig, analgetica en koortswerende middelen. Paracetamol heeft de voorkeur. NSAID's kunnen gebruikt worden indien klinisch gerechtvaardigd.
Tromboprofylaxie kan individueel overwogen worden voor patiënten met een gekend verhoogd risico op trombose.
Dexamethason, Plaquenil®, chloroquine, Kaletra®, azithromycine horen dus niet voorgeschreven te worden voor patiënten thuis met de bedoeling milde of matige COVID-19 te behandelen.
Verschillende wetenschappelijke bronnen detailleren de beperkte (of onbestaande) of specifieke plaats van deze behandelingen (net zoals van andere behandelingen zoals bijvoorbeeld ivermectine of colchicine) :
Opheffing van de quarantaine voor de voorraden Plaquenil®, chloroquine en Kaletra®
Op 17 maart had het FAGG alle voorraden Plaquenil, chloroquinefosfaat en Kaletra bij groothandelaars, groothandelaars-verdelers en farmabedrijven in quarantaine geplaatst omdat die voorraden, vanwege het buitensporig gebruik buiten de toegestane indicaties, het risico liepen niet beschikbaar te zijn voor de behandeling van COVID-19-patiënten in ziekenhuizen en voor de behandeling van ambulante chronische patiënten (bv. lupus, reumatoïde artritis, HIV).
Op basis van de regelmatige monitoring van de voorraden essentiële geneesmiddelen heeft het FAGG vastgesteld dat de vraag naar die geneesmiddelen is genormaliseerd en de voorraden niet langer onder druk staan. Het FAGG heeft daarom beslist om vanaf 13 mei de quarantaine op deze voorraden op te heffen.
Er is dus geen beperking meer op de aflevering van Plaquenil® in de officina, maar deze heeft geen plaats in de ambulante behandeling of preventie van COVID-19. (zie hierboven)
COVID-19: hydroxychloroquine bleek opnieuw niet werkzaam als post-exposure profylaxe in een gerandomiseerde studie (BCFI 27/11/20)
COVID-19: Hydroxychloroquine: geen invloed op besmettingsrisico bij preventieve toediening aan gezondheidswerkers, en geen winst bij zwaar zieke COVID-19 patiënten (BCFI 15/10/20)
Het FAGG en Delphi herinneren u bovendien aan de risico's en geneesmiddeleninteracties met hydroxychloroquine of chloroquine:
FAGG news: hydroxychloroquine en chloroquine, pas op voor hun eliminatie-halfwaardetijd en voor het risico op geneesmiddeleninteracties (Flash news 01/04/20)
Flash VIG-news: risico van hemolyse verbonden aan het gebruik van hydroxychloroquine (PLAQUENIL) in de behandeling van COVID-19 (FAGG news 14/04/20)
CORONAVIRUS_INTERACTIES_CHLOROQUINE_HYDROXYCHLOROQUINE (Delphi 14/04/20)
Coronavirus: herinnering aan ernstige bijwerkingen verbonden aan chloroquine en hydroxychloroquine (FAGG news 24/04/20)