therapeutische alliantie (‘concordance’ in het Engels), dat wordt gedefinieerd als het bereiken van overeenstemming tussen de patiënt en de zorgverlener over de behandeling en doelstellingen ervan. Tegelijk met deze evolutie in de terminologie dook het begrip therapeutische educatie op. Voorheen hadden zorgverleners de neiging om met de patiënt over zijn ziekte te praten. Tegenwoordig is de tendens om patiënten aan te leren hoe ze in het dagelijkse leven het hoofd kunnen bieden aan hun ziekte. Het doel van therapeutische educatie is patiënten in staat stellen om hun ziekte en behandeling beter te begrijpen, om samen te werken met zorgverleners en om verantwoordelijkheid op te nemen voor hun zorgbeleid. In het kader van medicamenteuze behandelingen is de meest gebruikte term om het gedrag van de patiënt te beschrijven ten opzichte van het nemen van zijn medicatie die van ‘compliance’. Deze term verwijst naar de manier waarop de patiënt zijn voorgeschreven behandeling dag na dag trouw inneemt. De term ‘therapietrouw’ wordt doorgaans gebruikt wanneer het standpunt en de actieve medewerking van de patiënt in aanmerking worden genomen. Beide termen worden echter vaak door elkaar gebruikt. 2. Definities 3→7 De termen om het gedrag van een patiënt te beschrijven tegenover de instructies en voorschriften van zorgverleners zijn mettertijd geëvolueerd. Ze weerspiegelen de evolutie van de patiënt in het gezondheidszorgsysteem en de veranderingen in de relatiemodellen patiënt-zorgverlener. De term ‘compliance’ werd in de jaren ‘70 van vorige eeuw geïntroduceerd en impliceert het idee van gehoorzaamheid en onderwerping van de patiënt. Compliance wordt gedefinieerd als de mate waarin de patiënt (nemen van medicatie of volgen van een dieet en/of bepaalde levensstijl) de aanbevelingen van de arts opvolgt. Het begrip werd geleidelijk vervangen door dat van therapietrouw. Dit concept veronderstelt een actieve participatie van de patiënt aan zijn behandeling en gaat ervan uit dat de patiënt de instructies en aanbevelingen van zijn arts begrijpt en aanvaardt. In haar verslag van 2003 definieert de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) de term ‘therapietrouw’ (‘adherence’ in het Engels) als de mate waarin het gedrag van de patiënt (het nemen van medicatie of volgen van een dieet en/of bepaalde levensstijl) overeenkomt met de aanbevelingen van de voorschrijver die met de patiënt zijn afgesproken. Meer recent ontstond het concept van Figuur 1: Therapietrouw bij medicatiegebruik 8 Farmaceutisch Tijdschrift voor België – 95ste jaargang nr. 3 - september 2015 5 1. Inleiding 1→3 Osteoporose is een chronische aandoening waarvan de prevalentie toeneemt met de vergrijzing van de bevolking. Omwille van de morbiditeit en mortaliteit die ermee gepaard gaan, zijn de gevolgen van deze ziekte niet te onderschatten. Het beleid bij breuken vergt aanzienlijke middelen op vlak van dienstverlening en gezondheidszorgbudget. Verschillende behandelingen zijn beschikbaar om het risico op breuken op doeltreffende wijze te verminderen. Echter, hun doeltreffendheid hangt af van een regelmatige en langdurige inname. Nochtans, zoals dat ook het geval is bij andere asymptomatische chronische aandoeningen, blijkt de therapietrouw bij osteoporose laag. Zo blijkt bijna tweederde van de patiënten na één jaar niet therapietrouw, en stopt één op twee in dezelfde periode zijn behandeling. Een gebrekkige therapietrouw of een beperkte therapeutische ‘persistence’ verminderen de doeltreffendheid van de behandeling en doen de morbiditeit en de kosten van de gezondheidszorg stijgen (consultaties en aanvullende onderzoeken, accumulatie van behandelingen, hospitalisatie, institutionalisering...). Om therapietrouw bij medicatiegebruik te beschrijven, onderscheiden Vrijens et al. 6 verschillende stadia en begrippen: • “Initiation” verwijst naar het moment waarop de patiënt de eerste dosis van de voorgeschreven medicatie inneemt; dit valt samen met de start van de behandeling. • “Implementation” is de mate waarin het inneemgedrag van de patiënt overeenkomt met het voorgeschreven doseerschema, vanaf de start van de behandeling tot het nemen van de laatste dosis. • “Persistence” geeft de tijdsduur weer tijdens welke een geneesmiddel wordt ingenomen, met andere woorden de periode gaande van de opstart van de behandeling (“initiation”) tot het nemen van de laatste dosis. erapietrouw Persistent N iet-persistent Implementation Opstarten Vroegtijdig stoppen Eerste voorschri Eerste dosis L aatste dosis Einde behandeling Tijd Praktijk
Farmaceutisch_Tijdschrift_van_Belgie_nr_3_september
To see the actual publication please follow the link above