Pers mededelingen

Het ‘medicatienazicht’, een nieuwe terugbetaalde dienst in de apotheek

Gepubliceerd op 1/04/2023

​DOWNLOAD HET PERSBERICHT IN PDF

1 april 2023 – In België nemen bijna 300.000 patiënten 5 of meer chronische geneesmiddelen. Als je elke dag meerdere geneesmiddelen moet innemen, kan het nuttig zijn om je medicatiegebruik met je huisapotheker te bespreken. Vanaf nu kan de huisapotheker een medicatienazicht voorstellen aan zijn gepolymediceerde patiënten om hun geneesmiddelengebruik te optimaliseren. Dat gebeurt door het opsporen van eventuele problemen zoals nevenwerkingen, ongepast gebruik, over- of ondergebruik, interacties, enz. Om de uitrol van deze nieuwe terugbetaalde dienst in de apotheek mogelijk te maken, stellen het RIZIV en federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke een budget van 2,9 miljoen euro ter beschikking.

Om de doeltreffendheid van een behandeling te verzekeren, is een goed geneesmiddelgebruik van essentieel belang. Dat geldt voor elke patiënt en zeker voor patiënten die meerdere geneesmiddelen nemen voor de behandeling van verschillende chronische aandoeningen. Een regelmatige opvolging, waarbij de medicamenteuze behandeling samen met de huisapotheker wordt besproken, is dan ook heel nuttig. APB heeft met het RIZIV en de mutualiteiten onlangs een overeenkomst gesloten die vanaf 1 april de huisapotheker de mogelijkheid biedt om zijn gepolymediceerde ambulante patiënten een nieuwe en volledig terugbetaalde dienst aan te bieden: het medicatienazicht.

In het kader van deze nieuwe dienst zal de huisapotheker nagaan:

  • of het medicatiegebruik van de patiënt nog steeds optimaal is en afgestemd op zijn noden;

  • of het nodig is om de behandeling aan te passen, bv. om het risico op interacties tussen verschillende geneesmiddelen te vermijden;

  • of het gebruik van sommige geneesmiddelen eventueel kan worden afgebouwd of zelfs stopgezet.

De huisapotheker licht de huisarts in over voorgestelde interventies om de behandeling aan te passen. Communicatie en overleg tussen beide zorgverleners is cruciaal.

“Als geneesmiddelenexpert houdt de huisapotheker het medicatieschema van zijn chronische patiënten up-to-date. Het medicatienazicht is een prioriteit in het medicatiebeheer van de patiënt en een specifieke bevoegdheid voor de huisapotheker. In een multidisciplinaire aanpak krijgen de arts en apotheker een vollediger beeld en kunnen ze zoveel mogelijk in samenspraak handelen in het belang van de patiënt", benadrukt Koen Straetmans, voorzitter van APB.

Een belangrijke negatieve impact op de volksgezondheid

Volgens de gegevens die in het kader van SHARE[1] werden ingezameld, is in ons land ongeveer 1 op de 3 ouderen (boven de 65 jaar) gepolymediceerd[2]. België staat daarmee op de 4de slechtste plaats Europa (op 28 bestudeerde landen). Polymedicatie wordt in verband gebracht met veel gezondheidsrisico's voor ouderen, zoals het verslechteren van hun algemene toestand of het verergeren van verschillende geriatrische syndromen.

“Polymedicatie bij ouderen (65 jaar of ouder) kan een negatieve impact hebben op de gezondheid, door o.a. een verhoogd risico op interacties tussen geneesmiddelen", stelt een rapport dat het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) in 2019 uitbracht.[3] Die impact wordt ook bevestigd door internationale studies[4] waaruit blijkt dat 30% van de hospitalisaties bij ouderen te maken heeft met een ongepast medicatiegebruik, en dat de helft van die hospitalisaties vermeden had kunnen worden.

“Elk jaar zijn er in ons land 42.000 ziekenhuisopnames voor medicatiegerelateerde problemen[5], waarvan de helft vermijdbaar is. Dit betekent een jaarlijkse kost voor de ziekteverzekering van 200 miljoen euro waarvan de helft theoretisch kan worden vermeden," aldus Koen Straetmans.

De resultaten van de SIMENON-studie die in 2016 in ons land werd gelanceerd, bevestigden al de doeltreffendheid en de haalbaarheid van een begeleiding van gepolymediceerde patiënten door hun apotheker.[6] In de landen waar het medicatienazicht al geïntegreerd is in de apotheekpraktijk, heeft dit soort opvolging zijn nut ruimschoots bewezen, en werden zowel gezondheidswinst voor de patiënten als besparingen voor de ziekteverzekering gerealiseerd.[7]

​Een bepalende rol voor de huisap​otheker

Dankzij zijn functie van huisapotheker kan de apotheker de patiënten identificeren die nood kunnen hebben aan een medicatienazicht en gebaat kunnen zijn met een persoonlijke begeleiding van een goed geneesmiddelengebruik. Die begeleiding, waarvoor geen medisch voorschrift vereist is, omvat 2 gesprekken:

  • Tijdens het 1ste gesprek overloopt de apothek​er samen met zijn patiënt het geneesmiddelengebruik. Er worden aan de patiënt enkele vragen gesteld om zijn verwachtingen en noden beter in te kunnen schatten. Verder worden de eventuele moeilijkheden en problemen, veroorzaakt door de behandeling, onder de loep genomen. Uiteraard kan de patiënt altijd vragen stellen.

  • Na analyse van al die informatie nodigt de apotheker zijn patiënt uit voor een 2de gesprek waarin aanpassingen aan de behandeling worden voorgesteld zodat die geoptimaliseerd kan worden. Vervolgens wordt een geüpdatet medicatieschema meegegeven

​De huisapotheker deelt zijn actieplan (dat naast de opgespoorde geneesmiddelgebonden problemen ook de voorgestelde interventies bevat) met de huisarts van de patiënt en volgt de uitvoering ervan op. Voorafgaand aan het medicatienazicht maken de apotheker en de arts afspraken over de uitwisseling van informatie tijdens de verschillende stadia van het proces. Dankzij deze dialoog tussen huisapotheker en huisarts aan de hand van het medicatienazicht, kan de patiënt het dagelijks gebruik van zijn geneesmiddelen optimaliseren, wat zijn gezondheid alleen maar ten goede kan komen.

“Een behandeling die drie jaar geleden optimaal was voor een patiënt, is dat nu misschien niet meer. Het doel is dat het medicatieschema periodiek wordt geëvalueerd en aangepast aan de actuele noden van de patiënt. Zo wordt het geneesmiddelengebruik gerationaliseerd en krijgen patiënten een betere opvolging en zorg. Op basis van de vertrouwensrelatie met hun patiënt, breiden de apothekers hun rol als zorgverstrekker verder uit", besluit Koen Straetmans.



Fotocredits: Thierry Strickaert​

 


In het verlengde van de huisapotheker

De functie van huisapotheker heeft de apothekers sinds 2017 stevig in de eerstelijnszorg verankerd en getuigt van de evolutie van het beroep. In 5 jaar tijd hebben al meer dan 1,2 miljoen chronische patiënten kunnen genieten van de persoonlijke ondersteuning door een huisapotheker. De nieuwe dienst medicatienazicht ligt helemaal in het verlengde van dat succes. Om hiervan gebruik te maken, kunnen mensen die belangstelling hebben rechtstreeks contact opnemen met hun huisapotheker. De ​apotheken bieden deze nieuwe farmaceutische dienst op vrijwillige basis aan.

[1] SHARE (Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe) is een researchinfrastructuur waarmee de effecten van het sociale, economische, milieu- en gezondheidsbeleid op de levensloop van de Europeanen en erna wordt bestudeerd (https://share-eric.eu/).

[2] In het kader van het GGG medicatienazicht wordt iemand als 'gepolymediceerd' beschouwd als hij in een periode van 1 jaar minstens 5 geneesmiddelen in een dosering van meer dan 160 DDD (Defined Daily Doses) neemt.

[3] 'De performantie van het Belgische gezondheidssysteem – Rapport 2019' KCE REPORT 313A.

[4] Zie o.a. A.J. Leendertse, A.C. Egberts, L.J. Stoker, P.M. van den Bemt, HARM Study Group Frequency of and risk factors for preventable medication-related hospital admissions in The Netherlands Arch Intern Med, 168 (2008), pp. 1890-1896

[5] IMS Health Report: Advancing the Responsible Use of Medicines in Belgium – Applying Levers for Change; 2015.

[6] Zie J. Wuyts, J. Maesschalck, W. Hamelinck, I. De Wulf, V. Foulon. Does a pharmacist-led medication use review improve medication adherence in polymedicated aged patients? Methodological choices matter! J Eval in Clin Pract. March 2021. En J. Wuyts, J. Maesschalck, I. De Wulf, J. De Lepeleire, V. Foulon. Studying the impact of a medication use evaluation by the community pharmacist (Simenon): Patient-reported outcome measures. Res Soc Adm Pharm. Jan 2020.

[7] Zie o.a. Drs. Johan Visser Dr. Sonja Boas Dr. Xander Koolman Dr. Piet Stam BENU Medicijnmonitor (MM) voorkomt ziekenhuiskosten en farmaciekosten, Equalis Strategy & Modeling B.V. Den Haag, 26 januari 2018 en International Pharmaceutical Federation (FIP). Medication review and medicines use review: A toolkit for pharmacists. The Hague: International Pharmaceutical Federation; 2022.



  • © Copyright 2024
  • Algemene Pharmaceutische Bond
  • All rights reserved
  • Disclaimer