(INR=4,4). Op dat moment is de patiënt
nuchter, al haar orale behandelingen zijn
tijdelijk stopgezet. De dienst Intensieve
zorgen maakt de voorschriften aan op
een ander softwareprogramma dan die
op de andere ziekenhuisdiensten 4.
Op 14 februari 2018 wordt een episode
van snelle voorkamerfibrillatie zonder
klinische weerslag behandeld met
amiodaron intraveneus in een dosis van
1200 mg continu gedurende één dag
(amiodaron Aguettant® 150 mg/3 mL
injecteerbare oplossing). De volgende
dag wordt overgeschakeld op een orale
dosis van 200 mg per dag (Cordarone®
200 mg tablet). De toestand van de
patiënt evolueert gunstig.
Op 15 februari 2018 ondergaat de
patiënt een linkerheupprothese. Op
16 februari 2018 is ze terug op de dienst
Orthopedische heelkunde. De op de
dienst Intensieve zorgen opgestarte
behandelingen worden ingevoerd in het
Crossway-softwareprogramma en de
gebruikelijke behandelingen worden
"automatisch" hervat.
Op 23 februari 2018 geeft een
ritmestoornis met breed QRScomplex
met hemodynamische
weerslag (niet-meetbare arteriële
bloeddruk, uitgebreide marmering
van de huid over het hele lichaam,
bewustzijnsveranderingen) bij de patiënt
aanleiding tot een hartstilstand. Er
wordt een externe elektrische shock van
fractuur van de linker femurhals
opgelopen na een val. Een paar uur
later wordt ze overgebracht naar de
dienst Orthopedische heelkunde voor
een chirurgische behandeling. De
gebruikelijke behandeling van de patiënt
wordt voorgeschreven in het Crosswaysoftwareprogramma
3 (Figuur 1).
De medische voorgeschiedenis van
de patiënt vermeldt mechanische
mitralisklepprothese, paroxismale
voorkamerfibrillatie met emboligeen
risico gecompliceerd door een
ischemische beroerte met hemiparese
van het onderste linker ledemaat,
perifere arteriopathie van de onderste
ledematen, syndroom van Raynaud,
chronische anemie en aangeboren
nieratrofie.
De volgende dag wordt de patiënt
slaperig, treedt er marmering van de
huid op en geraakt ze onderkoeld. De
arteriële bloeddruk en zuurstofsaturatie
zijn niet meetbaar. Ze wordt omwille
van septische shock overgebracht
naar de dienst Intensieve zorgen. De
septische shock blijkt een complicatie
van een urineweginfectie met wild type
Escherichia coli, ze wordt behandeld
met cefotaxim (cefotaxim Mylan® 2 g
injecteerbaar) in een dosis van 16 g per
dag intraveneus, maar verergert door
acuut nierfalen (serumcreatinine 130
μmol/L) met hyperkaliëmie 7,8 mmol/L,
lactaatacidose en een teveel aan
VKA met doorgeschoten INR-waarde
Farmaceutisch Tijdschrift voor België – 99ste jaargang nr. 1 - maart 2019 25
1. Inleiding
Geneesmiddelinteracties zijn
verantwoordelijk voor ongewenste
effecten die kunnen leiden tot
vermijdbare ziekenhuisopnames en tot
toename van de mortaliteit. Dechanont
et al. toonden 1,1% geneesmiddelinteracties
aan bij de patiënten die in het
ziekenhuis worden opgenomen 1. Van
de ziekenhuisopnames die geassocieerd
zijn met geneesmiddelgerelateerde
effecten, wordt 22% veroorzaakt door
geneesmiddelinteracties 1.
QT-verlenging kan worden geïnduceerd
of verergerd door medicatie, wat
aanleiding geeft tot torsades de pointes,
een levensbedreigende ventriculaire
aritmie. Veel cardiovasculaire
geneesmiddelen zoals antiaritmica
worden in deze context als risicovol
beschouwd, maar ook geneesmiddelen
van andere therapeutische klassen
spelen een rol 2. De hier geschetste
klinische casus illustreert de ernst van
interacties met geneesmiddelen die
aanleiding geven tot torsades de pointes
en beschrijft een hartstilstand als gevolg
van het gelijktijdige gebruik van drie QTverlengende
geneesmiddelen.
2. Casus
Op 10 februari 2018 ’s avonds wordt een
66-jarige vrouw op de spoedafdeling
binnengebracht omwille van een
Figuur 2: Innameschema van geneesmiddelen tijdens opname die aanleiding geven tot torsades de pointes
Onderzoek