is er in de literatuur geen bewijs van
de werkzaamheid en veiligheid van
de combinatie van deze 3 actieve
bestanddelen bij orofaryngeale
candidiasis. Scheibler et al.
rapporteren bijvoorbeeld problemen
met de verenigbaarheid en met de
werkzaamheid tussen nystatine en
chloorhexidine 3. Het is daarom niet
onmogelijk dat gelijkaardige effecten
worden waargenomen met andere
actieve bestanddelen.
Nilstat® bevat alleen nystatine
100.000 IE/ml. De dosering is 5 ml
4 maal daags, hetzij 2 000 000 IE/dag,
wat overeenkomt met de aanbevolen
dosis voor benigne orofaryngeale
candidiasis 14. Deze suspensie
bevat sacharose en het frequente
gebruik ervan, vooral bij patiënten
met xerostomie, kan het risico op
cariës vergroten 34. Voorzichtigheid
is eveneens geboden bij
diabetespatiënten. Bij bereiding van
mondwater met enkel nystatine als
actief bestanddeel zonder sacharose
gelden deze voorzorgsmaatregelen
niet. Een andere mogelijkheid zou
zijn om een andere galenische vorm
van mondspoelmiddel op basis van
nystatine op de markt te brengen,
zoals een orale gel of mucoadhesieve
tabletten. De eerstekeuze
behandelingsvormen voor benigne
orofaryngeale candidiasis zijn in
België niet beschikbaar (Tabel 3).
De specialiteit Tibozole® (10 mg
miconazolnitraat muco-adhesieve
buccale tablet) werd in november 2017
van de markt gehaald 35. Miconazol
blijft wel beschikbaar als grondstof.
Momenteel is het gebruik van
antimycotica toegenomen, net zoals
het aantal immuungecompromitteerde
patiënten met een risico op invasieve
schimmelinfectie. Het correct gebruik
van deze middelen is dus noodzakelijk
om de klinische doelen te verbeteren
en het risico op bijwerkingen en
resistentie te verminderen 36. Tot
nu toe bestaat er in België geen
consensus met betrekking tot de
formulering, dosering of duur van
de behandeling met nystatine voor
orofaryngeale candidiasis. Na de
literatuurstudie werden door de
antibiotherapiebeleidsgroep van CHU
Luik volgende maatregelen getroffen:
• Verbeteren van mond- en
tandhygiëne, vooral bij
risicopatiënten.
• Verbeteren van de diagnose en de
aanpak, zowel medicamenteus
als niet-medicamenteus, van
orofaryngeale candidiasis.
• Het schrappen uit het formularium
van het NHL-mondwater,
apotheekbereiding op basis van
het TMF, vanwege (a) ongepaste
dosering van nystatine,
(b) ongepaste combinatie van drie
moleculen in de voorgestelde
indicatie, nl. orofaryngeale
candidiasis en (c) ongepast gebruik
van nystatine in de zorginstelling.
• Bij benigne orofaryngeale
candidiasis kan het voorschrijven
van nystatine (Nilstat®) orale
suspensie worden overwogen.
• Informeren over de beslissingen
van de antibiotherapiebeleidsgroep
m.b.t. de mondspoelmiddelen
op basis van nystatine
via de nieuwsbrief van de
antibiotherapiebeleidsgroep.
7. Besluit
Orofaryngeale candidiasis is een
veel voorkomende schimmelinfectie
met een goede prognose als ze op
de juiste wijze gediagnosticeerd
en behandeld wordt. De hoeksteen
van de behandeling is een
goede mond- en tandhygiëne.
Het voorschrijven van lokale of
systemische antimycotica moet
gebaseerd zijn op de ernst van de
orofaryngeale candidiasis, rekening
houdend met de mogelijk nadelige
effecten, geneesmiddelinteracties
en de ontwikkeling van resistentie.
Mondspoelmiddelen op basis van
nystatine zijn een alternatief voor
benigne orofaryngeale candidiasis.
In het CHU van Luik werd besloten
om voor benigne orofaryngeale
candidiasis de bereiding van
NHL-mondwater stop te zetten
en de voorkeur te geven aan een
nystatinesuspensie, dat met de nodige
voorzichtigheid moet worden gebruikt
bij patiënten met diabetes of met een
risico op cariës.
Farmaceutisch Tijdschrift voor België – 99ste j 34 aargang nr. 1 - maart 2019
Dankwoord
De auteurs bedanken Koen Boussery
(Universiteit Gent) voor zijn medewerking
en zijn constructieve feedback.
Correspondentie
Christelle Vercheval
Service de Pharmacie Clinique
CHU de Liège
Avenue de l’hôpital, 1 - B35, Sart Tilman
4000 Liège
christelle.vercheval@chuliege.be
Belangenconflict
Geen belangenconflict
Referenties
1 Koninklijk besluit houdende
vaststelling van de normen waaraan
een ziekenhuisapotheek moet
voldoen om te worden erkend.
Belgisch Staatsblad 23/03/1991,
5965.
2 Scheibler E, Garcia MCR, Medina
da Silva RM, et al. Use of nystatin
and chlorhexidine in oral medicine:
Properties, indications and pitfalls
with focus on geriatric patients.
Gerodontology 2017;34:291-8.
3 Scheibler E, da Silva RM, Leite CE,
et al. Stability and efficacy of
combined nystatin and chlorhexidine
against suspensions and biofilms
of Candida albicans. Arch Oral Biol
2018;89:70-6.
Onderzoek ÉFtaurdmeaceutisch Tijdschrift voor BelgFiaërmaceutisch Tijdschrift voor België
link