Farmaceutisch Tijdschrift voor België – 99ste j 32 aargang nr. 1 - maart 2019
aandachtig zijn voor de samenstelling van
mondspoelingen op basis van nystatine
en, onder andere, voor de aanwezigheid
van sacharose, dat het risico op cariës
kan vergroten. Bij patiënten met een
risico op cariës of diabetespatiënten
mogen deze mondspoelingen bijgevolg
niet gebruikt worden. Sommige
formuleringen hebben bovendien een
onaangename smaak en kunnen hierdoor
een gebrekkige therapietrouw in de hand
werken.
Wegens het gebrek aan goed uitgevoerd
onderzoek naar de werkzaamheid en
veiligheid van nystatine bij orofaryngeale
candidiasis en naar de verschillende
vormen ervan, is aanvullend
gerandomiseerd, gecontroleerd
onderzoek nodig 2.
5. Mondspoelmiddelen met
nystatine
In België zijn er twee orale
nystatinesuspensies van 100.000 IE/ml
op de markt: Nilstat® en Nystatine® 32.
Nystatine is niet verkrijgbaar in
tabletvorm, maar als grondstof, en
wordt gebruikt in de mondspoeling met
nystatine-hydrocortisone en lidocaïne
(NHL) van het Therapeutisch Magistraal
Formularium (TMF) (Tabel 4) 33.
Volgens het TMF is deze formulering
geïndiceerd voor de behandeling van
schimmelinfecties van de mond met
inflammatoire en pijncomponenten
à rato van 1 eetlepel mondwater,
4 maal per dag, wat overeenkomt
met een dagelijkse dosering van
360 000 IE nystatine 33. Het mag niet als
adviesgeneesmiddel worden afgeleverd.
Sommige artsen schrijven deze
samenstelling voor met toevoeging van
1 gram neomycinesulfaat 33.
6. Situatie aan het CHU Luik
De ziekenhuisapotheek van het CHU van
Luik beschikt over Nilstat® drinkbare
orale suspensie en bereidt ook
mondspoelingen met dezelfde actieve
bestanddelen als in NHL-mondwater. De
samenstelling is gebaseerd op de TMFformulering,
maar niet identiek. In dit
artikel wordt steeds gerefereerd aan het
NHL-mondwater van het TMF (Tabel 4).
en veiligheid van nystatine in de
behandeling van orofaryngeale
candidiasis. Op basis van 11 heterogene
studies concludeert ze dat de
werkzaamheid van nystatinetabletten
significant beter is dan placebo in de
behandeling van prothesestomatitis,
een van de erythemateuze vormen van
orofaryngeale candidiasis, en dat de
suspensie van nystatine niet superieur
is aan fluconazol in de behandeling van
orofaryngeale candidiasis bij zuigelingen,
kinderen of patiënten met hiv/aids 4.
Volgens de auteurs is nystatinesuspensie
geen goede therapeutische keuze
voor zuigelingen, kinderen of hivpatiënten
met orofaryngeale candidiasis,
waarschijnlijk omdat de contacttijd
in de mondholte te beperkt is. Zij
stellen dat nystatinezuigtabletten
werkzamer zijn dan de suspensie.
Samaranayake et al. wijzen op het feit
dat nystatinezuigtabletten een langere
contacttijd hebben omdat ze langzaam
worden opgezogen, waardoor het
schimmeldodend effect sterker is dan
bij suspensies 8. De suspensie wordt
overigens snel afgevoerd met het
speeksel 28. Andere formuleringen
met nystatine werden getest om de
contacttijd en de contactkwaliteit te
verbeteren, bijvoorbeeld gels, mucoadhesieve
buccale formuleringen,
nanoformuleringen of zelfs
microformuleringen 28-31.
Gezien het wijdverspreide gebruik
van nystatine beschrijven Scheibler
et al. duidelijk de nood om
gezondheidswerkers te informeren
over de specifieke kenmerken van elke
formulering om het gebruik ervan te
verbeteren 2. Men moet bijvoorbeeld
aangebracht op de geïnfecteerde zone
(goedaardige vormen van orofaryngeale
candidiasis), en voor uitgebreide infecties
of wanneer een lokale behandeling
niet afdoende is (matige tot ernstige
vormen van orofaryngeale candidiasis)
wordt een systemische behandeling
voorgeschreven 14,24. Tabel 3 toont de
door de ‘American Society of Infectious
Diseases’ (IDSA) recent aanbevolen
behandelingen 14. Garcia et al.
beklemtonen dat een van de belangrijke
aspecten van de medicamenteuze
aanpak van orofaryngeale
candidiasis erin bestaat om de juiste
antischimmelbehandeling te kiezen
op geleide van de beoordeling van de
verhouding werkzaamheid/toxiciteit bij
elke patiënt 24. Is de klinische respons
op de juiste behandeling laag, dan dient
men andere oorzaken uit te sluiten.
4. Werkzaamheid en veiligheid
van nystatine bij orofaryngeale
candidiasis
Als alternatieve behandeling voor lichte
orofaryngeale candidiasis beveelt een
recente update van de IDSA-richtlijnen
(2006) het gebruik van nystatine aan
gedurende 7 tot 14 dagen (Tabel 3) 14.
Nystatine wordt ofwel voorgeschreven
als suspensie 100.000 IE/ml à rato
van 4-6 ml 4 maal daags of als tablet
200.000 IE in een dosering van 1 tot 2
tabletten 4 maal per dag. Een recente
meta-analyse heeft aangetoond dat
nystatine niet aanbevolen is in de
profylaxe en behandeling van Candidainfecties
bij immuungecompromitteerde
patiënten 27. Een andere metaanalyse
evalueerde de werkzaamheid
Tabel 2: Klinische vormen van orofaryngeale candidiasis
Witte vormen
-- Acuut pseudomembraneus of spruw
-- Hyperplastisch
Erythemateuze vormen
-- Acuut atrofisch
-- Chronisch atrofisch: prothesestomatitis
-- Mediane romboïde glossitis
-- Hoekige cheilitis: perleche
-- Lineair gingivaal erytheem (bij hiv-patiënten)
Onderzoek ÉFtaurdmeaceutisch Tijdschrift voor BelgFiaërmaceutisch Tijdschrift voor België